Türkiye, doğal güzellikleri ve tarihi mirasıyla ünlüdür. Ancak, ülkenin bir başka gizemli yönü de vardır: Obruklar. Obruklar, yer altı mağaralarının tavanlarının çökmesiyle oluşan, dev bir çukur şeklinde görülen, gizemli ve tehlikeli doğal oluşumlardır. İşte Türkiye’deki en büyük 5 obruk:
Obruk Nedir ? Nasıl Oluşur ?
Obruk, yer altında kireçtaşı gibi eriyebilen kayaçların zamanla boşluklar meydana getirmesi ve bu boşlukların tavanlarının çökmesiyle oluşan karstik yer şeklidir. Yer altı suyunun, karbondioksit ile birleşimi sonucu karbonik asit oluşur. Bu karbonik asit kireç taşının yoğun olduğu toprakları zamanla çözerek yer altında mağaralar oluşmasına neden olur. Bir müddet sonra mağaranın üstünde bulunan toprak çöker. İşte bu çökme sonucu oluşan derin çukurlara obruk denir. Çözünebilir kayaçların bulunduğu bölgelerde yeryüzü boyut ve şekilleri çeşitlilik gösteren çok sayıda çöküntüyle doludur.
Türkiye’deki En Büyük 5 Obruk
Türkiye’de obrukların çoğu Konya Havzası’nda görülmektedir.
Kızılören Obruğu
Kızören Obruğu, Konya’nın 70 km kuzeydoğusunda Karatay ilçesi sınırlarında yer alan kartstik oluşumlu bir obruk gölüdür. Çapı 228 metre, derinliği 171 metre olan obruğun 145 metresi suyla doludur. Batı kenarında Selçuklu yapımı Obruk Hanı yer alan Kızören Gölü ülkenin en büyük obruğudur. Yer altı sularıyla beslenen Kızören Gölü, yıl içinde 5 metre seviye farkı göstermektedir. Ayrıca, gölde herhangi bir canlının yaşadığı tespit edilememiştir.
Cennet ve Cehennem Obrukları
Mersin’in Silifke ilçe merkezine 25 km mesafede Antik Narlıkuyu Limanının 2 km kuzeybatısında, Korykos’un (Kızkalesi) 5 km batısında yer almaktadır. Cennet ve Cehennem çukuru arasında 80 metre mesafe vardır.
Cennet Obruğu, bir yeraltı deresinin sebep olduğu kimyasal erozyon etkisiyle tavanın çökmesi sonucu meydana gelmiş büyük bir obruktur. Ağız kısmı çapları 250 ve 110 metre ile açık ara Türkiye’de en büyük 5 obruk arasında bulunmaktadır. Burası oldukça derin bir obruktur. Sadece obruktan ibaret olmayan bu oluşumda aynı zamanda eski küçük bir kilise de yer almaktadır. Kilisenin giriş kapısı üzerinde yer alan 4 satırlık kitabede, bu kilisenin V. yüzyılda Paulus adında kişi tarafından Meryem Ana’ya ithafen yaptırılmış olduğunu anlamaktayız.
Narlıkuyu arazisinden karstik kaynaklar aracılığı ile Akdeniz’e karışan Cehennem Obruğu uzun yıllar sonucu oluşmuştur. Obruk tabanına inen merdivenli yolun bitiminde Helenistik dönemden kalan heybetli bir Zeus Tapınağı vardır. Tapınak Hıristiyanlık döneminde kiliseye çevrilerek, dönemin insanları tarafından kullanılmıştır. Fakat tapınağın güney kısmının duvarı günümüze kadar kendini muhafaza edemediği için çökmüştür. Tıpkı Cennet Obruğu’nda olduğu gibi Cehennem Obruğu’nda da yeraltından geçen akarsuyun sesleri, kolaylıkla duyulabilmektedir.
Çıralı Obruğu
Konya’nın Karapınar ilçesinin kuzeybatısında yer alan Çıralı Obruğu, yaklaşık 250 metre çapa sahiptir. Derinliği 125 metredir. Türkiye’deki en büyük 5 obruktan biridir. Diğer obruklar gibi, Çıralı Obruğu’nun içerisinde de göl oluşumu bulunmaktadır. Gölün çevresinde ise dik falezler üzerinde küçük mağara ve kovuklar göze çarpmaktadır. Çıralı Obruğu’nun içerisindeki göl çevresinde Roma Dönemi’nden eski bir yerleşim alanı da bulunmaktadır. Aynı zamanda burada Roma Dönemi’ne ait yerleşim kalıntıları ile kaya mezarları da yer almaktadır.
Mucur Obruğu
İsmini Kırşehir’in Mucur ilçesinden alan Obruk, Türkiye’de en büyük 5 obruktan biridir. Obruklarda görmeye alışık olduğumuz göl, Mucur Obruğu’nda da vardır. Obruğun kenarları diktir. Ayrıca, suları hafif tuzlu bir göldür.
Last modified: 18 Nisan 2024
