İsmini Yunan Mitolojisi’ndeki kahraman Herakles yani Herkül’den alan Herakleia’nın tam olarak ne zaman kurulduğu bilinmemektedir. Ancak, bölgede yerleşimin M.Ö. 8.yy’a kadar gittiği düşünülmektedir. Bir İonya şehri olarak başlayan Herakleia, bir dönem Karya’ya bağlanmış, ardından Büyük İskender’in Anadolu’ya girişi ile Hellenistik dönemini yaşayıp, sonra da Bizans ve Osmanlı toprağı olmuştur. Kentte tüm dönemlerin etkilerinden izler görmek mümkün.
Herakleia Antik Kenti Nerededir ?
Antik Kent Herakleia, Muğla İli Milas İlçe’sine 39 km uzaklıkta Kapıkırı Köyü sınırları içinde kurulmuş Antik İyonya bölgesi kent yerleşimlerinden biridir.
Herakleia Antik Kenti’ne Nasıl Gidilir ?
Antik Kent’e giden herhangi bir toplu taşıma yoktur. Ancak, kendi özel aracınızla ulaşım sağlayabilirsiniz. Kendi aracınızla Antik Kent’e, Milas-Söke karayolu üzerinde giderken, Çamiçi Beldesi’ne ayrılıp, buradan da sağa dönüş yaparak 10 km sonra Kapıkırı Köyü’ne ulaşabilirsiniz.
Herakleia Antik Kenti Giriş Ücreti Ne Kadar ?
Kente giriş yaptığınızdan itibaren, Bafa Gölü eşliğinde köyün ve antik kentin tamamen iç içe geçmiş halde olduğunu görebilirsiniz. Dolayısıyla kalıntılar, köyün içinde dağınık halde bulunup, antik kent için herhangi bir giriş ücreti yoktur.
Herakleia Antik Kenti’nin Tarihi
Kent, Antik Çağ‘da Ege Denizi’nin bir uzantısı olan Latmos Körfezi’ne sahipti. Ancak Menderes Nehri’nin getirdiği alüvyonlarla dolması sonucu körfez bugünkü Bafa Gölü’ne dönüşmüştür. Kent, coğrafi olarak İonya ile Karya sınırında hatta İonya bölgesinde yer almasına rağmen karakter ve tarihi geçmişiyle tipik bir Karya şehri olarak kabul görmüştür.
Kent, adını ünlü mitoloji kahramanı Herakles’ten almıştır. MÖ 8’nci yüzyılda adı Latmos iken, Persler zamanında Karia Satrabı Mausolos’un eline geçmiştir. İskender’in Asya seferi sonucu İskender İmparatorluğu’nun, daha sonra Seleukoslar’ın egemenliğine bağlanmıştır. MÖ 1’nci yüzyılda denizle ilişkisinin kesilmesi üzerine eski önemini kaybeden Herakleia, ulaşımdaki güçlük nedeniyle Hrıstiyan keşişlerin gizlenme yeri olmuştur. Çok engebeli ve kayalık bir arazi üzerine kurulan antik kentin etrafı 65 kule ile takviye edilen 6.5 kilometre uzunluğunda sur ile çevrilmiştir. Düzgün dikdörtgen ve kare taş işçiliği gösteren sur duvarları Hellenistik Dönem’de yapılmıştır. Hippodamos şehir planına göre iskan edilen Herakleia, birbirini dik kesen ızgara biçimli parsel ve sokak planının iyi uygulandığı örneklerinden biridir. Limanın arkasında uzanan kayalık arazi üzerinde yer alan Athena Tapınağı, kentin en iyi korunmuş yapılarından biridir. Athena Tapınağı’nın doğusunda yer alan agora, iki katlı olup günümüzde birinci katı ayakta kalmıştır.
Athena Tapınağı’nın hemen doğusundaki Agora, şehrin merkezinde yer alır. Etrafında ise hala yer yer izlenebilen galerilerle çevrili olduğu anlaşılmaktadır. Kentin kuzeydoğu çevre duvarları oldukça iyi durumdadır. Tiyatro kentin kuzey doğusunda yer alır. Mitolojiye göre Ay Tanrıçası Selene, Latmos dağlarında çobanlık yapan güzel delikanlı Endymion’a aşık olur ve onu ebedi uykuya mahkum eder. Bu çilehanelerin tavanlarını ve duvarlarını süsleyen freskler İsa’nın hayatını, Meryem’i ve Azizler’i tasvir eder. Ayrıca bölgede, belirli bir hedef doğrultusunda tarih öncesi dönemlere ait kalıntılar da araştırılmıştır. Bunun sonucunda, ilk kaya resimlerinin 1994 yılında bulunduğu Latmos’ta bugün 170 kaya resmi bilinmektedir.
Herakleia Antik Kenti’nde Gezilecek Yerler
Athena Tapınağı
İskelenin yukarısında şehre hakim kayalık bir tepe üzerine inşa edilmiştir. Templum in-antis planlı ve Dor düzenindeki tapınak iyi korunmuştur ve hakim bir noktada olmasıyla hemen dikkat çeker. Tapınağın tanrıça Athena’ya adandığı bir yazıtla belgelenmiştir. Duvarları orijinal yüksekliğinde olan tapınak plan itibariyle Laubranda’daki Andron B’yi anımsatmaktadır. M.Ö. 3. yy’a tarihlendirilmektedir.
Agora
Athena Tapınağı’nın hemen doğusundaki agora, şehrin merkezinde yer almaktadır. Hellenistik dönemde inşa edilmiştir. Meyili olan güney tarafı iki katlı olup, birinci kat duvarları ve dükkanları sağlam olarak günümüze ulaşabilmiştir. 130×60 m. boyutundaki Agora’nın etrafı hala yer yer izlenebilen bir galeri ile çevrilidir.
Tiyatro
Şehrin kuzeyinde yüksek bir alanda inşa edilen tiyatro, iyi korunmamıştır. Geç Hellenistik veya Erken Roma dönemine tarihlenen tiyatro 18×28 m’lik bir sahayı kaplamaktadır. Caveası yarım daireden daha büyüktür. Oturma sıralarının bozulmasına karşın 23×7 m. ölçülerindeki sahne binasının alt bölümleri ayaktadır.
Nekropol
Latmos antik kenti terk edildikten sonra kısmen yeni kurulan Herakleia şehrinin nekropol alanı olarak kullanılmıştır. Burada Hellenistik dönemden kalma anıtsal oda mezarları vardır. Bunun dışında kayalara oyulmuş kapak taşlı mezarlar bölgede yaygın bir şekilde görülebilir. Bölgede, yaklaşık 2500 mezarın olduğu saptanmıştır.
Endymion Tapınağı
Endymion Kutsal Yeri olarak tanımlanan yapı, kentin aşağı kesiminde Athena Tapınağı’na yaklaşık 200 m mesafede yer almaktadır. Bu ilginç mekanın arkası bir apsis ile sona ermektedir. Yapının bize tuhaf görünen biçimi, doğal bir kutsal mekanı, bir mağarayı taklit etme amacı gütmesiyle açıklanabilir.
Prehistorik Kaya Resimleri
Latmos dağlarındaki kaya resimleri ilk kez 1994’te keşfedilmiştir. Bunlar Batı Anadolu tarih öncesi kaya tasvirlerinin ilk tanıklarıdır. Dağın daha çok batı yamaçlarına dağılmışlardır. Genellikle kırmızı aşı boyası ile yapılmışlardır. Nadiren sarı ve beyaz renk kullanılmıştır. İşlenen konular av sahneleri olmayıp, günlük hayattan alınmış sahneler söz konusudur. Kadın ve erkek figürler ana motiflerdir. Hayvan resimlerine ender rastlanır. Resimlerde ayrıntılara rastlanmazken, erkekler çıplaktır, kadınların ise etek ve ya önlük giydikleri ima edilmeye çalışılmıştır.
Last modified: 19 Haziran 2023
