Eski çağlara seyahat etmek ve tarih kokan yerleri keşfetmek her zaman büyüleyici olmuştur. Bu seferki maceramızda, Anadolu’nun gizli bir hazinesini ziyaret ediyoruz: Tripolis Antik Kenti.
Tripolis Antik Kenti Nerededir ?
Antik kent, Denizli merkeze 40 km. uzaklıktadır. Denizli’nin Buldan İlçesi, Yenicekent Kasabası ile Menderes Nehri arasındaki yamaç üzerinde kurulmuştur.
Tripolis, batıya ve kuzeye açılan vadilerle Ege’ye, güneydoğusundaki Çürüksu Ovası ve vadileri ile İç Anadolu ve Akdeniz’e ulaşımı bulunan antik kentlerden birisidir. Kentin güneyinde Çürüksu Vadisi’nde bulunan, çağdaşı olan Laodikeia’ya 30 km. , Hierapolis’e ise 20 km. uzaklıktadır.
Tripolis Antik Kenti’ne Nasıl Gidilir ?
Bölgeye, kendi aracınızla ya da toplu taşıma ile ulaşabilirsiniz.
Aydın-Denizli karayolunun 100. kilometresinde bulunan Buldan-Manisa kavşağından kuzeye dönüş yapılmalıdır. Buldan-Salihli istikametinde 10 kilometre devam edildikten sonra Yenicekent yol ayrımına ulaşılmaktadır. Yol ayrımından Yenicekent kasabasına doğru 3 kilometre daha devam edilerek kasaba merkezindeki akaryakıt istasyonuna ulaşılır. Buradan sağa dönülerek 1.3 kilometre devam edildikten sonra Tripolis Antik Kenti yol ayrımına ulaşacaksınız.
Ayrıca bölgeye Denizli’den kalkan dolmuşlarla da gelinmektedir. Denizli Şehirlerarası Otobüs Terminali’nin alt katında bulunan ilçe dolmuşları ile haftanın yedi günü ulaşım sağlanabilmektedir. Dolmuşlar ile yaklaşık 50 dakikalık yolculuk sonrasında Tripolis Antik Kenti’ne ulaşılabilmektedir.
Tripolis Antik Kenti Giriş Ücreti Ne Kadar ?
Antik Kent için herhangi bir giriş ücreti yoktur.
Tripolis Antik Kenti Ziyaret Saatleri Ne Zaman ?
Haftanın her günü açık olan antik kentte, açılış ve kapanış saatleri mevsime göre değişiklik göstermektedir.
Yaz dönemi: Açılış saati 08.00, Kapanış saati ise 19.00’dır.
Kış dönemi: Açılış saati 8.00, Kapanış saati ise 17.00’dır.
Tripolis Antik Kenti’nin Tarihi
Tripolis’in bir kent olarak geçmişi Helenistik Dönem’e dayandırılsa da, kentin doğu ve güneydoğusunda yer alan Hamambükü ve Yenice Höyük’te gerçekleştirilen yüzey araştırmalarında elde edilen arkeolojik materyal, kentin konumlandığı alandaki yerleşim izlerinin Geç Neolitik- Erken Kalkolitik Dönem’e (MÖ 5500) dayandığını kanıtlamaktadır. Son yerleşim izlerinin ise MS 13. yy a ait olduğu Tripolis’te antik döneme ait kalıntılar, yaklaşık 281 hektarlık alana yayılmaktadır.
Helenistik Dönem’de ilk kez Apollonia ismi ile kurulan kent, kısa süreli olarak Triumvir Marcus Antonius’un MÖ 41’de Küçük Asya’ya yaptığı ziyaret esnasında Antoniopolis olarak adlandırılmıştır. İmparator Augustus Dönemi’nden itibaren ise kentin ismi üç küçük topluluğun ya da yerleşimin oluşturduğu (synoikismos) bir kent/polis anlamına gelen Tripolis olarak son kez değiştirilmiştir. Lydia Bölgesi’nin sınır kentlerinden biri olan Tripolis’in stratejik ve jeopolitik anlamda oldukça önemli bir noktada konumlandığını gösteren en önemli veri, ticaret yollarının geçiş güzergahında yer almasından kaynaklanmaktadır. Smyrna, Pergamon ve Ephesos gibi antik çağın önemli kentlerinden başlayan ticaret yolları Tripolis’te birleşir ve Hierapolis, Laodikeia üzerinden geçerek Anadolu’nun doğu ve güney bölgelerine ulaşır.
Kent en ihtişamlı çağını Roma Dönemi’nde yaşamıştır. MS 1. yy da yaklaşık 60 x 45 m. ölçülerindeki adaların/insula etrafını çeviren cadde/plateia ve sokaklardan/stenopos meydana gelen ızgara tipinde bir plana sahiptir. Tripolis’te gerçekleştirilen çalışmalarla tespit edilen Tiyatro, Stadium, Hamam- Gymnasium, Nymphaeum, Agora gibi kamu binalarının yanı sıra sivil mimariye ait yapı tipleri; Antik Çağ insanlarının doğa, çevre, doğal kaynaklar, şehir planlaması, estetik ve mimari ile ilişkisini, günümüz insanlarının çıplak gözle algılamasını sağlayan önemli bilgiler sunmaktadır.
Tripolis Antik Kenti’nde Gezilecek Yerler
Agora
Kent merkezine Roma Dönemi’nde kuzey güney yönlü dikdörtgen planlı olarak inşa edilen Agora; MS 4. yy. sonu- MS 5.yy. başlarında yapılan yeni düzenlemelerle kullanılmaya devam etmiştir. Agora’nın güneyinde Sütunlu Cadde, doğu bitişiğinde, Hierapolis Caddesi, batısında ise Bouleuterion yer almaktadır.
Kutsal Alan / Devlet Agorası
Kent merkezinde inşa edilmiş kamusal alanların içerisinde konumu bakımından önemli yapılardan biridir. Yapının güney bitişiğinde kent meclisi ve agora yer almaktadır. Doğusunda ise M.S.3. yy. da inşa edilmiş olan ve heykellerle hareketlendirilmiş anıtsal bir çeşme vardır. Kuzeybatısında, hamam, tiyatro gibi sosyal yaşama hizmet eden görkemli yapılar yer almaktadır. Devlet Agorası, çevresinde bulunan sütunlu galerileriyle, yaklaşık 2000 yıl farklı kültürlere ev sahipliği yapmıştır.
Sütunlu Cadde
Sütunlu Cadde, Tripolis’in Hierapolis Caddesi ile birlikte iki ana caddesinden biri. Erken Roma döneminde inşa edilen caddede yapılan kazılarda, caddenin 27 metrelik bölümü ortaya çıkarılmıştır. Traverten kesme bloklardan inşa edilen caddenin zemini özellikle güneşli günlerde parıldıyor.
Hierapolis Caddesi
Hierapolis Caddesi, doğu-batı yönlü Sütunlu Cadde’yi, kuzey-güney yönünde dik kesmektedir. Sütunlu Cadde ile birlikte Erken Roma Dönemi’nde yapılmıştır. Kentin ana caddelerinden olup kent planlamacılığına uyarak inşa edilmiştir. Cadde üzerinde 8 traverten ayak bulunmaktadır. 4 Ayak, Hierapolis Caddesi ile Sütunlu Cadde’nin kesiştiği alana Roma Dönemi’nde inşa edilerek kent merkezine anıtsal bir giriş kazandırılmıştır. Diğer 4 ayak ise Podyumlu Yapı ve Latrina arasında kalan bölümdedir.
Kemerli Yapı
Erken Bizans Kilisesi 4 ve doğu bitişiğindeki tabernaların kuzeyine inşa edilen Kemerli Yapı, doğu-batı yönlü uzanmakta olup, dikdörtgen bir forma sahiptir. Kemerli Yapı, Geç Hellenistik- Erken Roma Dönemi’nde inşa edilmiştir. Ancak MS 4. yüzyılda ikinci bir kullanım evresi de bulunmaktadır. Kentin merkezindeki bu yapının, döneminde ticari ve sosyal hayatın merkezi olduğu düşünülmektedir. Şimdilik kazısı yapılmış alanlar dikkate alındığında, batısındaki portikten (Sütunlu Galeri) ve güneyindeki tabernalardan yapıya girişler bulunmaktadır.
Latrina
Latrina yapısı, Anıtsal Çeşme’nin güneyi ile Agora Kuzey Portiği’nin arasına konumlandırılmıştır. Kentin ana caddesinden Kutsal Alan Doğu Portiğe geçiş koridoru da yine Latrina’nın giriş kapısı önünden geçmektedir. Yapı, kentin kamusal alanlarının tam merkezine inşa edilmiştir.
Mozaikli Konut
Mozaikli Konut’ta yapılan çalışmalarda ele geçen arkeolojik verilere göre, yapının ilk yapım evresi Geç Hellenistik- Erken Roma Dönemi’ne tarihlenmektedir. Günümüzde yüzeyde görülen kalıntılar daha çok MS 4-5. yüzyıla aittir. Duvarlarındaki fresk süslemesi ve zeminindeki mozaik döşemesiyle konut, kentin sivil mimarisine ışık tutmaktadır.
Tiyatro
Tiyatro, bir poliste olması gereken önemli yapıların başında gelmektedir. Tripolis Tiyatrosu, Tiyatro Hamamı’nın kuzey batısındaki doğal yamaca yaklaşık 50º lik bir eğimle yerleştirilmiştir. Tiyatro, yaklaşık 8.000/10000 kişilik kapasitelidir. Oturma basamaklarının bir kısmı yamaçtaki eğim nedeniyle orkestra bölümüne kaymış, bir kısmı ise toprak altındadır.
Bouleuterion (Meclis Binası)
Kent merkezine yakın bir alana inşa edilen yapı, kesme traverten bloklardan oluşmaktadır. 44 x 64 m. ölçülerinde olan yapının dış duvarlarının bir kısmı toprak üzerinde görülebilmektedir. Bouleuterion, topografyaya uygun olarak yerleştirilmiştir.
Ayrıca kentte, hamamlar, nekropol, stadyum, kiliseler, sarnıçlar gibi pek çok yapıya ait kalıntılar da görülmektedir.
Last modified: 16 Haziran 2023
